Description
In Flanders fields the poppies blow
Between the crosses, row on row
That mark our place; and in the sky
The larks, still bravely singing, fly
Scarce heard amid the guns below
In Vlaanderens velden bloeien de klaprozen
Tussen de kruisen, rij aan rij
Die onze plaats aanwijzen; en aan de hemel
Blijven de leeuweriken vliegen en dapper zingen
Tussen het geschut beneden nauwelijks te horen
Geen enkel gedicht uit de eerste wereldoorlog werd zo bekend als In Flanders fields. Getekend door de gruwel van de oorlog schreef de Canadese legerarts, John McCrae, dit gedicht in 1915 bij zijn verpleegpost in de buurt van Ieper. Hij stierf er in een veldhospitaal in 1918.
In Flanders Fields begint vredig, in het voorjaar van 1914 op een moment dat alles nog schijnbaar rustig is in de Westhoek. Die rust is slechts een illusie want na de moord op Franz- Ferdinand wordt in heel Europa de spanning voelbaar. De gruwel barst los wanneer op 4 augustus 1914 Duitse troepen België binnen vallen. De muziek krijgt een dreigende ondertoon en barst open. De soldaten communiceren met mekaar via morsetekens die in het werk worden vertolkt door de eufonium, tenor sax, klarinet en hobo.
Al snel vallen er ontelbare slachtoffers en wordt ook de toon van de compositie neerslachtig. De fuga verhaalt over de Slag bij Passendale in 1917. Deze hel van modder en vuur was één van de bloedigste veldslagen aller tijden met enorme menselijke verliezen aan beide zijden van de linies. Het krachtige slagwerk schetst een beeld van de vreselijke bombardementen. De Belgische troepen worden bijgestaan door Britse, Canadese, Australische en Nieuw-Zeelandse manschappen en stilaan komt de streek in handen van de geallieerden. Een stapmars verwijst hiernaar.
Op 28 september 1918 werd het dorpje Passendale definitief op de Duitsers heroverd.
In zijn gedicht schrijft John Mc Crae:
If Ye break faith with us who die
We shall not sleep, though poppies grow
In Flanders fields.
Als jullie, overlevenden, de band met ons verbreken,
zullen wij geen rust kennen, ook al bloeien de klaprozen in Vlaanderens velden.
Mc Crae hoopte dat men nooit de oorlog met haar vele slachtoffers zou vergeten. Sinds 1928 weerklinkt daarom onder de Menenpoort in Ieper iedere dag The Last Post als eerbetoon aan alle slachtoffers. Roger Derongé eindigt zijn compositie met deze aangrijpende Last Post omdat een oorlog geen winnaars kent maar enkel verliezers.
VOLLEDIGE OPNAME OP CD IN FLANDERS FIELDS
Au Champ d'honneur, adaptation française du poème In Flanders Fields de John McCrae par le major Jean Pariseau
Au champ d'honneur, les coquelicots
Sont parsemés de lot en lot
Auprès des croix; et dans l'espace
Les alouettes devenues lasses
Mêlent leurs chants au sifflement
Des obusiers.
Aucun autre poème de la Première Guerre mondiale n’a connu la vogue d’In Flanders Fields. Marqué par les atrocités de la guerre, le médecin militaire canadien John McCrae a écrit ce poème en 1915 depuis son poste médical situé près d’Ypres. Il mourut dans un hôpital de campagne en 1918.
In Flanders Fields commence de manière paisible, au printemps 1914, à une époque où tout semble encore calme dans le Westhoek. Ce calme n’est qu’apparent car dès l’assassinat de François-Ferdinand, la tension gagne toute l’Europe. L’horreur éclate lorsque les troupes allemandes envahissent la Belgique le 4 août 1914. La musique prend un tour menaçant avant de se déchaîner. Les signaux en morse que les soldats utilisent pour communiquer entre eux sont traduits dans la composition par l’euphonium, le saxophone ténor, la clarinette et le hautbois.
Les victimes devenant de plus en plus nombreuses, la tonalité du morceau sombre dans le drame. La fugue rend compte de la fameuse bataille de Passendale. Cet enfer de boue et de feu a été l’un des champs de bataille les plus sanglants de tous les temps, avec d’immenses pertes humaines dans chaque camp. La force des percussions rappelle les terribles bombardements. Les troupes belges étaient alors soutenues par des effectifs britanniques, canadiens, australiens et néo-zélandais ; peu à peu les Alliés ont pu reprendre possession de la région. Une marche fournit ici l’argument musical.
Le 28 septembre 1918, le village de Passendale a été définitivement repris aux Allemands. John McCrae écrit dans son poème :
À vous de porter l'oriflamme
Files
